Nguyên nhân do phản ứng tâm lý của bệnh nhân và các vấn đề về tâm lý xã hội khác liên quan đến việc nhiễm HIV/AIDS, cũng có thể là do hậu quả tổn thương hệ thần kinh do tác dộng trực tiếp của HIV hay do rối loạn hoạt động của hệ thần kinh ở một số bệnh nhiễm trùng cơ hội.

Viêm màng não nước trong do HIV

Nguyên nhân: Có thể là biểu hiện đầu tiên của nhiễm HIV (giai đoạn cửa sổ).

Biểu hiện lâm sàng: Đau đầu, cứng gáy, sốt, buồn nôn, nôn. Tuy nhiên, bệnh thường tự khỏi.

Giang mai thần kinh

Xuất hiện vào bất cứ giai đoạn nào của nhiễm HIV. Gây viêm màng não cấp hoặc mãn tính, liệt thần kinh sọ hoặc ngoại vi, suy giảm trí tuệ.

Viêm màng não do nấm C.neoformans

Nguyên nhân: Thường gặp khi chỉ số CD4<100 tb/mm3.

Biểu hiện lâm sàng: Đau đầu, sợ ánh sáng. Hội chứng màng não từ kín đáo đến rõ ràng. Rối loạn ý thức do tăng áp lực nội sọ. Dấu thần kinh khu trú, lên cơn động kinh. Giảm thị lực. Sốt. Có thể có ban sẩn hoại tử ngoài da.

Viêm màng não do Toxoplasma

Nguyên nhân: Thường gặp ở bệnh nhân có chỉ số CD4<100

Biểu hiện: Dấu thần kinh khu trú (liệt nửa người); Dấu hiệu não (lú lẫn, động kinh, hôn mê) và sốt.

Tuy nhiên, bệnh có tỷ lệ mắc thấp ở Việt Nam: 3% bệnh nhân AIDS ở Hà Nội và 7% AIDS tại TP Hồ Chí Minh (nghiên cứu thuần tập).

Ulympho hệ thần kinh trung ương

Nguyên nhân: Thường gặp ở bệnh nhân có chỉ số CD thường nhỏ hơn hoặc bằng 50 tb/mm3. Bệnh khởi phát từ từ, kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.

Biểu hiện lâm sàng: Lú lẫn, chậm chạp, suy giảm trí nhớ, tiến triển đến liệt khu trú, thất ngôn, co giật, liệt thần kinh sọ não. Không sốt, không có triệu chứng toàn thân.

Bệnh lý não chất trắng đa ổ

Nguyên nhân: Thường xuất hiện khi CD4<200 tb/mm3

Biểu hiện lâm sàng: Yếu một chi hoặc yếu nửa người. Rối loạn ý thức, rối loạn dáng đi, rối loạn thị giác. Khoảng 80% số bệnh nhân có dấu hiệu thần kinh khu trú.

Đây là bệnh có nguy cơ tử vong và di chứng thần kinh cao.

Viêm não do Cytomegalovirus

Nguyên nhân: Xuất hiện khi CD4<50 tb/uL. Có thể có bệnh do CMV ở các cơ quan khác như viêm võng mạc, viêm phổi.

Biểu hiện lâm sàng: Biểu hiện giống suy giảm trí tuệ do AIDS nhưng biểu hiện não rõ hơn. Hạ natri máu. Biểu hiện thần kinh khu trú.

Bệnh lý thần kinh ngoại vi

Nguyên nhân: Bệnh lý đa rễ thần kinh mất myelin.

Biểu hiện lâm sàng: Yếu chi tiến triển, mất phản xạ, thần kinh cảm giác ít thay đổi.

Bệnh lý thần kinh cảm giác ngoại vi

Nguyên nhân: Liên quan tới thuốc HIV hoặc thuốc nucleoside.

Biểu hiện lâm sàng: Cảm giác đau rát ở chân, mất cảm giác kiểu đeo găng, mất phản xạ gối, yếu các cơ chân.

Bệnh thần kinh Mononeuritis multiplex

Nguyên nhân: Viêm mao mạch hoại tử tự miễn các dây thần kinh ngoại vi.

Biểu hiện lâm sàng: Khởi phát đột ngột, giảm cảm giác và vận động của một dây hoặc vài thần kinh ngoại vi, có thể ở mặt hoặc ở hầu họng. Có thể tự khỏi nhưng sẽ tiến triển nặng ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch nặng.

Với tất cả các biến chứng thần kinh từ người nhiễm HIV, các bác sỹ, nhà tâm lý trị liệu cần kết hợp với các cán bộ tư vấn, các tổ chức xã hội, gia đình để giúp bệnh nhân ứng phó với các vấn đề tâm lý xã hội mà bệnh nhân gặp phải trong mỗi giai đoạn bệnh.

Liên Phương

Theo: tiengchuong.vn

[TT: TBC]