Cơ quan chức năng đánh giá, tội phạm ma tuý vẫn gia tăng bởi nguồn ma tuý từ nước ngoài vào nước ta rất lớn, nhưng việc phát hiện, ngăn chặn, thu giữ ma tuý tại các cửa khẩu, trên đất liền, trên biển, qua đường bưu điện và hàng không chưa đáp ứng yêu cầu. Do vậy, việc ma tuý được lưu thông trong nước là không giảm mà có chiều hướng tăng.

Mặc dù pháp luật rất nghiêm khắc, nhưng vì siêu lợi nhuận, tội phạm trên lĩnh vực này ngày càng tỏ ra liều lĩnh, tinh vi và xảo quyệt hơn, chúng thậm chí buôn hàng trăm bánh heroin, trang bị vũ khí nóng, sẵn sàng điên cuồng chống trả lực lượng chức năng kể cả việc đánh đổi tính mạng của mình.

Bên cạnh đó, số đối tượng người nghiện đang ở cộng đồng vẫn còn rất nhiều, tạo nguồn cầu lớn về ma túy, “kích cầu” tội phạm ma túy. Nhiều đối tượng nghiện đã chuyển sang hoạt động phạm tội về ma túy.

Theo số liệu được Bộ Công an khảo sát trên toàn quốc, hiện tổng số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý là 204.377 người, tăng 12,2% so với năm 2013. Người nghiện ma túy có ở 100% tỉnh, thành phố, gần 90% quận, huyện và khoảng 70% số xã, phường, thị trấn. Đó mới là con số người nghiện có hồ sơ quản lý của công an, vẫn còn nhiều đối tượng sử dụng ma túy chưa thể lập hồ sơ do vướng mắc vì thủ tục cai nghiện theo luật mới, hơn nữa mới thống kê được người nghiện dùng thuốc phiện tự nhiên, heroin, chưa thống kê được số người nghiện ma túy tổng hợp. Việc còn nhiều con nghiện ở ngoài cộng đồng, nếu không quản lý tốt số này sẽ nảy nở thêm, lôi kéo nhiều người khác vào tệ nạn này.

Về tội phạm ma túy diễn biến phức tạp nhưng số vụ bắt giữ lại giảm, Đại tá Phạm Văn Chình cho hay, công văn 234/TANDTC-HS ban hành ngày 17/9/2014, trong đó có nội dung “bắt buộc phải giám định hàm lượng của các chất thu giữ nghi là chất ma túy để lấy đó làm căn cứ kết tội các bị cáo", đã gây nhiều khó khăn, ách tắc cho công tác điều tra, truy tố các vụ án.

Theo cơ quan công an, quy định của công văn 234 là trái với quy định của Bộ luật Hình sự, chưa đúng với Thông tư 17, gây nhiều khó khăn vướng mắc. Trước hết việc không thống nhất để xử lý hình sự tội phạm ma túy là căn cứ vào trọng lượng thực tế đã sản xuất từng dạng có chất ma túy, hay căn cứ vào hàm lượng chất ma túy để tính trọng lượng ma túy.

Thực tiễn cho thấy, nhiều vụ án đã xử lý từ việc điều tra, truy xét, không thu giữ được chất ma túy nên không có vật chứng để giám định; hay đối tượng trốn truy nã, nay bắt được lại yêu cầu xử lý theo trưng cầu giám định, là bất cập. Từ đó dẫn đến việc sẽ không xử lý được các đối tượng là chủ mưu, cầm đầu các đường dây mua bán chất ma túy... Ngoài ra, còn dẫn đến nhiều khó khăn trong cả công tác điều tra, truy tố và xét xử.

Công văn 234 ảnh hưởng đến các cơ quan tiến hành tố tụng vì nếu không giám định, tòa án sẽ trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung. Từ đó, ảnh hưởng đến tâm lý, gây lúng túng cho các cơ quan tiến hành tố tụng, cản trở cho công tác điều tra; đặc biệt, gây hậu quả khó lường cho công tác đấu tranh với tội phạm ma túy, làm ách tắc điều tra, truy tố, xét xử, việc bắt giữ giảm, tội phạm gia tăng...

Trước những khó khăn, bất cập của công văn 234, ngày 4/2/2015, Bộ Công an đã có văn bản gửi Ban Nội chính Trung ương nêu tình hình khó khăn trong việc thực hiện công văn 234 và đề xuất hướng giải quyết.

Ngày 15/4/2015, Cục CSĐT tội phạm về ma túy - Bộ Công an cũng đã ra Công văn số 602/C47(P6) hướng dẫn lực lượng CSĐT tội phạm về ma túy, Công an các địa phương giải quyết các vướng mắc do công văn 234 của Tòa án nhân dân Tối cao (TANDTC).

Công văn nêu rõ, qua theo dõi một số địa phương thấy những vụ án đã giám định định tính số ma túy thu được, sau ngày 17/9/2014 phải giám định hàm lượng chất ma túy trong số ma túy của các vụ án trên, kết quả có nhiều vụ trọng lượng ma túy quy ra từ hàm lượng thì không đủ trọng lượng ma túy để truy tố tội “Tàng trữ, vận chuyển, chiếm đoạt trái phép chất ma túy”.

Trong khi chờ ý kiến thống nhất của liên ngành Tư pháp Trung ương về giải quyết vướng mắc công văn 234 của TANDTC, Cục CSĐT tội phạm về ma túy đề nghị các địa phương thực hiện theo hướng, nếu các vụ án sau khi giám định hàm lượng chất ma túy mà trọng lượng ma túy quy ra từ hàm lượng không đủ trọng lượng ma túy để truy tố tội “Tàng trữ, vận chuyển, chiếm đoạt trái phép chất ma túy”, thì cơ quan điều tra vẫn kết luận điều tra, chuyển hồ sơ sang viện kiểm sát cùng cấp để đề nghị truy tố, không đình chỉ điều tra.

Hoàng Anh

Nguồn tiengchuong.vn

[TT: TBC]