Tại xã, phường, tư vấn về HIV/AIDS thường được thực hiện tại trạm y tế nhưng cũng có thể được thực hiện ở những nơi khác như trường học, công sở, hộ gia đình nếu có điều kiện thuận lợi.

HIV/AIDS là một vấn đề nhạy cảm, vì vậy sự tôn trọng người được tư vấn, lắng nghe để hiểu được nhu cầu thật của họ là thật sự cần thiết nhằm giúp họ giải quyết vấn đề. Người được tư vấn là người chủ động, tự nguyện lựa chọn biện pháp thực hiện, nên tính khả thi cao và có khả năng duy trì. Từ những lí do như vậy nên tư vấn có vai trò quan trọng trong việc nâng cao kiến thức, tạo ra niềm tin, thay đổi thái độ theo chiều hướng tích cực và thực hiện hành vi chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ cho cá nhân.

Quá trình tư vấn còn nhằm giúp người được tư vấn vượt qua những khó khăn về tâm lí như những băn khoăn, lo lắng quá mức hay những tình trạng tuyệt vọng mà không tìm ra được lối thoát bằng những kĩ năng và kinh nghiệm của người tư vấn. Chuyên gia tư vấn sẽ hỗ trợ, giúp người được tư vấn tránh khủng hoảng tâm lý hay giúp họ tìm cách giải quyết tình huống đang băn khoăn, khó xử. Điều này rất quan trọng đối với hoạt động phòng lây nhiễm HIV/AIDS cho chính cá nhân và những người có liên quan với họ.

· Tư vấn là một hình thức giao tiếp đặc biệt cần đảm bảo một số nguyên tắc:

- Cần tạo ra và duy trì mối quan hệ tốt với người được tư vấn ngay từ ban đầu. Yếu tố này tạo ra sự gần gũi, thân thiện giúp người được tư vấn dễ dàng thổ lộ vấn đề, nhu cầu của mình.
- Xác định đúng nhu cầu của người được tư vấn nhằm đáp ứng thông tin, giải pháp phù hợp nhất.
- Đồng cảm với người được tư vấn, lắng nghe để thấu hiểu họ, giúp xác định rõ nhu
cầu của họ.
- Tôn trọng người được tư vấn, tôn trọng quyết định của họ và giữ bí mật thông tin cá
nhân của họ theo đúng nguyên tắc.
- Cung cấp đủ thông tin và nguồn hỗ trợ cho đối tượng. Khuyến khích sự tham gia của người được tư vấn nhằm phát huy tiềm năng của họ, từ đó giúp họ lựa chọn cách giải quyết vấn đề hiệu quả nhất.
Những nguyên tắc này đòi hỏi người tư vấn phải có kiến thức chuyên môn, kĩ năng tư
vấn, kinh nghiệm tư vấn và sự nhạy cảm nhất định.

· Nội dung tư vấn chung về dự phòng trong phòng, chống HIV/AIDS:

- Cung cấp các thông tin cơ bản về HIV/AIDS bao gồm đường lây truyền và các biện
pháp phòng lây truyền HIV.
- Hành vi nguy cơ có khả năng bị lây nhiễm HIV của người được tư vấn.
- Các lợi ích và sự cần thiết của việc xét nghiệm HIV đối với dự phòng và điều trị
HIV/AIDS.
- Hỗ trợ tinh thần, tâm lý cho người được tư vấn.
- Hướng dẫn, trao đổi các biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho người được
tư vấn.
- Xác định, giới thiệu các dịch vụ hỗ trợ về tinh thần, tâm lý, xã hội và chăm sóc y tế
như xét nghiệm HIV, khám, điều trị các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục; chăm sóc sức khoẻ sinh sản; dự phòng, hỗ trợ và điều trị HIV/AIDS, dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con và các dịch vụ hỗ trợ về tinh thần, tâm lý và xã hội khác.
- Hướng dẫn người được tư vấn cách tiết lộ tình trạng nhiễm HIV với vợ, chồng, người thân trong gia đình hoặc người chuẩn bị kết hôn.
- Tư vấn về phơi nhiễm HIV và dự phòng phơi nhiễm với HIV.
- Cung cấp các thông tin về pháp luật, chính sách phòng, chống HIV/AIDS.

· Dưới đây là nội dung tư vấn dự phòng trong phòng, chống HIV/AIDS cho một số nhóm người được tư vấn cụ thể:

Nội dung tư vấn về HIV/AIDS cho người nghiện ma túy:
- Khả năng lây nhiễm HIV khi dùng chung dụng cụ tiêm chích và quan hệ tình dục
không an toàn.
- Các biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua tiêm chích ma túy và quan hệ tình dục.
- Các biện pháp cai nghiện, dự phòng tái nghiện và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế.
- Cung cấp thông tin và hướng dẫn tiếp cận các dịch vụ can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV hiện có trên địa bàn.
- Cung cấp địa chỉ và giới thiệu người nghiện ma túy đến các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện hoặc dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV tại các cơ sở khám chữa bệnh để được tư vấn chuyên sâu và xác định tình trạng nhiễm HIV của bản thân.
- Vai trò của gia đình và cộng đồng trong việc giúp đỡ làm thay đổi hành vi, tìm kiếm
việc làm phù hợp và hòa nhập với gia đình, cộng đồng cho người tiêm chích ma túy…

Nội dung tư vấn về HIV/AIDS cho người có hành vi mua dâm, bán dâm:
- Nguy cơ lây nhiễm HIV và các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục khi quan hệ tình dục không an toàn.
- Nguy cơ lây nhiễm HIV khi có sử dụng ma túy, đặc biệt trong trường hợp sử dụng ma túy qua đường tiêm chích.
- Các biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục và tiêm chích ma túy.
- Cung cấp thông tin và hướng dẫn tiếp cận các dịch vụ can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV hiện có trên địa bàn.
- Cung cấp địa chỉ và giới họ đến các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện hoặc
dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV tại các cơ sở khám chữa bệnh để được tư vấn chuyên sâu và xác định tình trạng nhiễm HIV của bản thân.
- Vai trò của gia đình và cộng đồng trong việc giúp đỡ làm thay đổi hành vi, tìm kiếm
việc làm và hòa nhập với gia đình, cộng đồng cho người bán dâm.

Nội dung tư vấn cho nam có quan hệ tình dục với nam:
- Nguy cơ lây nhiễm HIV qua các hình thức quan hệ tình dục đồng giới nam.
- Các cách thức quan hệ tình dục an toàn và các biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV.
- Cung cấp thông tin và hướng dẫn tiếp cận các dịch vụ can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV cho nhóm nam có quan hệ tình dục với nam trên địa bàn.
- Cung cấp địa chỉ và giới thiệu họ đến các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện
hoặc dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV tại các cơ sở khám chữa bệnh để được tư vấn chuyên sâu và xác định tình trạng nhiễm HIV của bản thân.

Nội dung tư vấn cho người nhiễm HIV:
- Cách tiết lộ tình trạng nhiễm HIV cho vợ, chồng hoặc người chuẩn bị kết hôn.
- Nguy cơ nhiễm thêm HIV khi tiếp tục sử dụng chung bơm kim tiêm khi tiêm chích
hoặc quan hệ tình dục không an toàn và cách tự phòng tránh.
- Hướng dẫn các biện pháp phòng tránh lây nhiễm HIV cho người thân trong gia đình
và cộng đồng.
- Hướng dẫn về lối sống tích cực cho người nhiễm HIV.
- Hướng dẫn họ đến các cơ sở y tế và các cơ sở chăm sóc, hỗ trợ, điều trị và chuyển tiếp, chuyển tuyến khi cần thiết.
- Cung cấp thông tin và hướng dẫn họ tiếp cận các hoạt động của các nhóm chăm sóc
tại nhà hiện có tại địa phương.

Nội dung tư vấn cho người thân của người nhiễm HIV:
- Phương pháp chăm sóc hiệu quả, hợp lý cho người nhiễm HIV và người bị bệnh AIDS.
- Hướng dẫn cách phòng lây nhiễm HIV trong gia đình, cách chăm sóc người nhiễm
HIV và xử lý một số bệnh lý thường gặp.
- Hướng dẫn cách nhận biết và phòng tránh suy sụp tinh thần trong quá trình chăm sóc người bệnh, không kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV.
- Vai trò của các thành viên gia đình trong việc giúp đỡ làm thay đổi hành vi, tìm kiếm việc làm và hòa nhập với gia đình, cộng đồng cho người nhiễm HIV.
- Cung cấp thông tin và hướng dẫn người nhiễm HIV tiếp cận các câu lạc bộ, nhóm tự lực và các cơ sở cung cấp dịch vụ giảm tác hại trên địa bàn.

Nội dung tư vấn cho phụ nữ mang thai:
- Nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con.
- Lợi ích, sự cần thiết của việc làm xét nghiệm sớm HIV cho phụ nữ mang thai.
- Khả năng lây truyền HIV cho con và các biện pháp giảm nguy cơ lây truyền HIV từ
mẹ sang con.
- Các biện pháp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trong trường hợp mẹ nhiễm HIV.
- Sự cần thiết phải tiếp cận sớm với các cơ sở y tế có dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trong quá trình mang thai, khi chuyển dạ, khi đẻ và chăm sóc sau sinh.
- Giới thiệu các dịch vụ chăm sóc điều trị, hỗ trợ cho mẹ và trẻ sau sinh.

Nội dung tư vấn cho người bệnh mắc các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục:
- Khả năng lây nhiễm HIV đối với người bệnh mắc các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục và khuyến khích bệnh nhân mắc các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục xét nghiệm HIV.
- Các cách thức quan hệ tình dục an toàn và các biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV.
- Cung cấp thông tin và hướng dẫn tiếp cận sớm các dịch vụ khám và điều trị các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục.

· Các bước tư vấn:

- Bước 1 - Chào: Tạo mối quan hệ tốt để tìm hiểu nhu cầu của người được tư vấn. Nội dung chính của bước này là làm quen, tạo mối quan hệ thân thiện, giúp cho được người tư vấn có trạng thái tâm thế sẵn sàng nói chuyện, chia sẻ thông tin.
- Bước 2 - Hỏi: Xác định nhu cầu, mong muốn và tìm hiểu nguyên nhân. Cuộc trò chuyện tiếp tục với những câu hỏi đặt ra có tính dẫn dắt, gợi mở, tìm hiểu đối với người được tư vấn để từ đó xác định nhu cầu, mong muốn của họ.
- Bước 3 - Nói: Nêu ra các giải pháp giải quyết vấn đề. Sau khi xác định được nhu cầu, mong muốn của người được tư vấn, người tư vấn cung cấp thông tin, nêu ra các giải pháp, nêu ra những điểm thuận lợi, khó khăn có thể gặp phải khi thực hiện cũng như cách khắc phục.
- Bước 4 - Giúp đỡ: Giúp người được tư vấn lựa chọn giải pháp thích hợp cho vấn đề của mình. Làm rõ sự nhận thức và hiểu biết của người được tư vấn về các nội dung trao đổi và hỗ trợ họ lựa chọn giải pháp khi cần. Cung cấp thêm tài liệu tham khảo liên quan.
- Bước 5 - Giải thích: Giải thích thêm những điều người được tư vấn còn băn khoăn, khó hiểu. Giúp họ phát triển kế hoạch hành động. Cùng người được tư vấn khẳng định giải pháp lựa chọn, lập kế hoạch thực hiện, cách vượt qua những khó khăn. Giải thích rõ thêm tại sao phải làm như vậy; giải thích thêm những thắc mắc.
- Bước 6 - Hẹn quay trở lại: Cuối cùng, hỏi người được tư vấn còn điều gì cần làm rõ
không, nếu có cố gắng đáp ứng một cách nghiêm túc. Thăm dò sự hài lòng của người được tư vấn về thông tin nhận được, về sự hỗ trợ, về quyết định của họ. Nếu họ có vấn đề sức khỏe nào đó kèm theo hoặc mong muốn được tiếp cận dịch vụ tuyến trên thì sẵn sàng và chủ động giới thiệu các dịch vụ chuyển tiếp phù hợp về tư vấn, về chữa trị cho họ. Thể hiện sự sẵn sàng tư vấn trợ giúp khi người được tư vấn cần.

Nguồn soyte.hanoi.gov.vn

[TT: TBC]