Methadone: Thuốc điều trị người nghiện các chất dạng thuốc phiện
03/11/2015 Lượt xem: 2823 In bài viết
Methadone là một chất dạng thuốc phiện (CDTP) tổng
hợp, có tác dụng dược lý tương tự như các CDTP khác (như Thuốc phiện, Heroin,
Morphin, Buprenorphine…), nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và
không gây khoái cảm ở liều điều trị, có thời gian bán huỷ dài (trung bình là 24
giờ) nên chỉ cần sử dụng 1 lần trong 1 ngày là đủ để có thể không xuất hiện hội
chứng cai. Methadone có độ dung nạp ổn định nên ít phải tăng liều khi điều trị
lâu dài.
Methadone là một chất đồng vận với các CDTP khác, cùng tác động trên các thụ thể
μ của các CDTP ở não, nó gắn chặt vào các thụ thể μ và chiếm lấy các thụ thể
này. Trong điều trị thay thế với liều vừa đủ Methadone chiếm hết các thụ thể μ
và ngăn chặn các tác dụng của các CDTP khác như: ngăn chặn sự hưng phấn và gây
buồn ngủ của các CDTP, làm giảm sự thèm muốn các CDTP (là nguyên nhân chính gây
tái nghiện), làm giảm các triệu chứng của Hội chứng cai các CDTP. Với liều điều
trị ổn định Methadone không gây hưng phấn hoặc không gây ngộ độc vì vậy mà người
bệnh có thể tham gia lao động và sinh hoạt bình thường trong xã hội. Methadone
chuyển hoá chậm, tập trung nhiều trong mỡ, thời gian bán thải chậm hơn nhiều
CDTP khác, trung bình là 24 giờ do vậy trong một ngày chỉ sử dụng một liều
Methadone duy nhất và không bị tăng liều.
Ban đầu thuốc Methadone được sử dụng với mục đích giảm đau, sau đó Methadone
được phát hiện có hiệu quả cho điều trị các triệu chứng của Hội chứng cai do
nghiện Heroin. Từ những hiệu quả của các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng, nhiều
cơ sở điều trị thay thế bằng Methadone đã triển khai tại Mỹ và đến nay đã được
mở rộng ra hơn 80 quốc gia trên thế giới.
Bộ Y tế đã khảo sát trên 1 ngàn người được điều trị bằng Methadone, kết quả cho
thấy sau 6 tháng điều trị, số người tiếp tục sử dụng heroin chỉ còn 14%, sau 12
tháng còn 9%. Sau 2 năm điều trị, hầu như số người tiếp tục chích heroin chỉ còn
chưa tới 4%. Về tần suất sử dụng heroin, trước điều trị, phần lớn đối tượng sử
dụng từ 2-3 lần, thậm chí có người dùng đến 5 lần/ngày. Nhưng qua 12 tháng điều
trị bằng Methadone, không còn bệnh nhân nào sử dụng quá 2 lần/ngày. Và tần suất
này giảm đáng kể sau 24 tháng điều trị, có đến 80% số người nghiện chỉ còn sử
dụng 2-3 lần/tháng; số vụ vi phạm pháp luật trong nhóm đối tượng tiêm chích cũng
giảm đến 70% do bệnh nhân không còn “bức bối” chuyện kiếm tiền “chơi” thuốc.
Cũng theo kết quả khảo sát, từ chỗ không còn “thiết tha” với heroin, không bị
vật vã do “đói thuốc”, sức khỏe thể chất, tâm thần và chất lượng cuộc sống của
phần lớn bệnh nhân có sự cải thiện rõ rệt. Tỷ lệ bệnh nhân có nguy cơ trầm cảm
giảm từ 80% xuống còn 15% sau 12 tháng điều trị. Tỷ lệ người nghiện “phê thuốc”
gây án, có quan hệ tình dục không an toàn cũng giảm tích cực.
Hiện nay tỉnh Yên Bái có 6 cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng
Methadone, đang điều trị hiệu quả cho hơn 600 bệnh nhân miễn phí. Tuy nhiên, các
cơ sở này mới chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu của người bệnh. Vì vậy để đạt
mục tiêu đến cuối năm 2015, phải có ít nhất 1.200 bệnh nhân nghiện được điều trị
Methadone nhằm thực hiện tốt Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 31/10/2014 của Thủ tướng
Chính phủ về việc đẩy mạnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc
thay thế, tỉnh đặc biệt chú trọng đến việc mở rộng chương trình điều trị
Methadone, triển khai nhiều giải pháp tích cực nhằm đáp ứng được kế hoạch đề ra;
Tiếp tục duy trì các cơ sở điều trị Methadone đã đưa vào hoạt động, mở rộng mô
hình điều trị Methadone trên địa bàn, mở các điểm tư vấn, hỗ trợ tâm lý, chăm
sóc người nghiện, cấp phát thuốc Methadone vệ tinh tại các địa bàn xa trung tâm
huyện. Đồng thời, thực hiện các giải pháp giảm tỷ lệ cai nghiện bắt buộc tại
trung tâm, tăng tỷ lệ cai nghiện tự nguyện.
Có thể nối việc triển khai điều trị bằng Methadone đang mở ra cơ hội nâng cao
chất lượng sống cho những người nghiện, đồng thời giúp hạn chế tình trạng lây
nhiễm HIV, giúp người nghiện từ bỏ dần ma túy, nâng cao chất lượng cuộc sống,
giảm chi phí và gánh nặng cho gia đình cũng như giảm nguy cơ phạm pháp, ổn định
trật tự an ninh xã hội...
Những ưu điểm chính của Methadone trong điều trị thay thế nghiện các chất dạng
thuốc phiện:
- Giảm việc sử dụng ma túy trái phép;
- Giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường máu do giảm dùng
chung bơm kim tiêm;
- Giảm hoạt động tội phạm;
- Hiệu quả về kinh tế: giảm chi phí cho người nghiện;
- Tạo việc làm và thu nhập, tái hoà nhập cộng đồng, cải thiện xã hội;
- Cải thiện tình trạng sức khỏe;
- Giảm tình trạng tử vong do sốc thuốc khi tiêm chích ma túy và giảm tự tử.
Nguyễn Hiên
Nguồn: yenbai.gov.vn
[TT: TBC]