"Có cầu ắt sẽ có cung", do đó trên mặt trận phòng chống ma túy, muốn cắt được nguồn cung ma túy, thì ắt phải giảm "cầu" ma túy ngoài xã hội. Trong những năm qua, nỗ lực giảm cầu ma túy tại nước ta không chỉ được thể hiện ở chính sách và chiến lược đối với với nạn sử dụng và nghiện ma túy, các mô hình cai nghiện và công tác cai nghiện, quản lý sau cai, điều trị thay thế bằng methadone mà còn ở các chương trình giáo dục phòng ngừa và hoạt động tuyên truyền phòng, chống ma túy.

Hỗ trợ người cai nghiện hòa nhập cộng đồng

Về chính sách và chiến lược đối với với nạn sử dụng và nghiện ma túy, theo Văn phòng thường trực Phòng chống tội phạm và ma túy, Bộ Công an, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chỉ thị về việc tiếp tục tăng cường công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy trong tình hình mới. Bên cạnh đó, Quốc Hội, Chính phủ đã ban hành nhiều quy định hỗ trợ người cai nghiện hòa nhập cộng đồng như: Miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho cơ sở sản xuất tiếp nhận, sử dụng lao động là người sau cai nghiện; tạo việc làm, vay vốn, tham gia các hoạt động xã hội để người sau cai hòa nhập cộng đồng...

Các tỉnh, thành phố trong cả nước đã xây dựng nhiều chương trình, kế hoạch thực hiện công tác hỗ trợ và quản lý sau cai nghiện. Một số tỉnh, thành phố đã quan tâm nghiên cứu, đề xuất và chỉ đạo tích cực thực hiện các biện pháp lồng ghép việc dạy nghề, tạo việc làm để hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng cho người nghiện ma túy sau cai, điển hình như TPHCM đã phê duyệt đề án dạy nghề, giải quyết việc làm cho người đang cai nghiện và sau cai nghiện trên địa bàn TP giai đoạn 2011-2015. Theo đó, dự kiến từ năm 2012-2015 ngân sách thành phố sẽ bố trí 7,5 tỷ đồng thông qua ngân hàng chính sách xã hội để thực hiện chương trình dạy nghề tại Trung tâm, cộng đồng và hỗ trợ vốn sản xuất cho người sau cai nghiện.

Thành phố Đà Nẵng ban hành chính sách hỗ trợ học nghề trình độ sơ cấp đối với người lao động trên địa bàn thành phố. Đối tượng được hỗ trợ học nghề trình độ sơ cấp là người lao động có hộ khẩu thường trú tại thành phố Đà Nẵng thuộc diện được hỗ trợ gồm hộ nghèo, thân nhân chủ yếu thuộc đối tượng hưởng chính sách ưu đãi người có công với cách mạng, người dân tộc thiểu số, bộ đội xuất ngũ, người khuyết tật, người sau cai nghiện ma túy, người bán dâm sau chữa trị tái hòa nhập cộng đồng; được hỗ trợ chi phí học nghề ngắn hạn với mức tối đa 3 triệu đồng/người/khóa học.

Tỉnh Khánh Hòa ban hành Nghị quyết cho vay vốn đối với hộ gia đình có người nghiện ma túy, mại dâm hoàn lương hòa nhập cộng đồng và cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ có sử dụng lao động là người nghiện ma túy, mại dâm hoàn lương tái hòa nhập cộng đồng một cách bền vững. Kinh phí cho vay đến 25 triệu đồng/người.

Thành phố Cần Thơ ban hành Nghị quyết về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động nông thôn và các đối tượng chính sách xã hội khác đến năm 2020.

Cai nghiện tại gia đình, cộng đồng bước đầu cho kết quả tốt

Về các mô hình cai nghiện, năm 2014, Việt Nam có 142 Trung tâm cai nghiện ma túy, trong đó có 123 Trung tâm nhà nước quản lý và 19 Trung tâm do các tổ chức và cá nhân thành lập, đang quản lý và cai nghiện cho khoảng 32.200 người, giảm 3.737 người so với thời điểm cuối năm 2013. Về công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, năm 2014 đã có 2.902 người được cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, trong đó số cai tại gia đình là 1.567 người (54%) và số cai tại cộng đồng là 1.335 người (46%).

Có một số mô hình cai nghiện tại gia đình, cộng đồng bước đầu cho kết quả tốt như mô hình cai nghiện bằng Cedemex tại Thái Nguyên, Hưng Yên; mô hình cai nghiện tại cộng đồng ở Nam Định.

Trong công tác quản lý sau cai nghiện, số người được quản lý sau cai đến hết tháng 10/2014 là 19.024 người, trong đó quản lý tại Trung tâm là 4.848 người (25,2%) và số được quản lý tại nơi cư trú là 14.176 người (74,8%). Từ năm 2011 đến nay đã tổ chức dạy nghề cho 39.971 lượt người, tạo việc làm cho 13.472 lượt người, hỗ trợ vay vốn cho 2.155 người.

Về điều trị thay thế bằng methadone, tính đến cuối năm 2014, chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone đã được triển khai tại 39 tỉnh, thành phố với 129 cơ sở, điều trị cho 24.292 bệnh nhân. Phần lớn các cơ sở này đều đang được tài trợ bởi các Dự án quốc tế do Bộ Y tế quản lý, chỉ đạo. Nhìn chung, các địa phương đều có nhu cầu tổ chức thêm cơ sở điều trị bằng Methadone nhưng đang khó khăn về thuốc, tài chính và nhân lực.

Nhiều chuyển biến trong công tác tuyên truyền

Theo đánh giá của Văn phòng thường trực Phòng chống tội phạm và ma túy, Bộ Công an, năm 2014, công tác tuyên truyền đã có nhiều chuyển biến tích cực cả về hình thức và nội dung. Hình thức tuyên truyền cũng khá đa dạng như tổ chức cuộc thi sáng tác kịch bản về chủ đề phòng, chống ma túy; tổ chức chương trình văn nghệ và triển lãm tranh cổ động tuyên truyền phòng, chống ma túy cho học sinh, sinh viên các trường học; xây dựng bộ phim phóng sự tuyên truyền tác hại của ma túy hướng tới đồng bào dân tộc, miền núi...

Trong “Tháng cao điểm phòng, chống ma túy”, công tác tuyên truyền đã thúc đẩy mạnh mẽ, hướng tới thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên. Chỉ tính trong “Tháng cao điểm phòng, chống ma túy” 2014 đã huy động 1.055.227 lượt người tham gia, tổ chức sản xuất và treo 8.864 khẩu hiệu, băng rôn, 201.574 tờ rơi và nhiều băng đĩa tuyên truyền phòng, chống ma túy.

Các địa phương chỉ đạo triển khai, nhân rộng nhiều mô hình phòng ngừa ma túy hiệu quả được đông đảo quần chúng hưởng ứng tham gia góp phần xây dựng địa bàn dân cư lành mạnh không có tệ nạn ma túy. 630 mô hình khu dân cư phòng, chống ma túy và tệ nạn xã hội, mô hình “Nhà trường an toàn không có tệ nạn ma túy” được duy trì, phát huy hiệu quả...

Tuy nhiên, cũng còn một số khó khăn, thách thức trong việc thực hiện các mặt giảm cầu ma túy cần khắc phục trong thời gian tới. Đó là, công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống ma túy còn chưa sâu, chưa sát đối tượng, thiếu những chương trình tuyên truyền có hiệu quả về tác hại của ma túy tổng hợp. Do đó, một bộ phận không nhỏ thanh, thiếu niên chưa nhận thức đúng về tác hại của ma túy tổng hợp, còn coi đó là loại ma túy không gây nghiện. Hiệu quả công tác cai nghiện chưa cao, đặc biệt công tác đưa người nghiện đi cai bắt buộc thời gian qua gặp nhiều khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra. Phác đồ điều trị cai nghiện ma túy tổng hợp chưa hiệu quả, dẫn đến tỉ lệ tái nghiện cao. Chưa có thống kê cụ thể về đối tượng nghiện ma túy tổng hợp; chưa có phác đồ điều trị với người nghiện ma túy tổng hợp; công tác quản lý, phục hồi sau cai còn nhiều hạn chế do đó tình trạng tái nghiện, tái phạm còn ở mức cao...

Hoàng Anh

Nguồn: tiengchuong.vn

[TT: TBC]